Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief

Johan van der Wielen
2 jaar geleden

Het is niet de eerste keer dat ik een Laowa objectief mag testen. Naast een paar speciale macrolenzen heb ik ook de Laowa 12mm aan de tand mogen voelen. Zowel over het merk als over die lens was ik enthousiast. En dat is te merken aan het feit dat de 12mm nog altijd met mij meegaat. Toch staat Laowa niet stil en blijven er nieuwe objectieven komen zoals de Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D lens. Een extreme groothoek voor fullframe camera’s in een mini jasje. In deze review lees je over mijn ervaringen!

Bekijk de Laowa 14mm f/4.0 Zero-D

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 1

De Laowa 14mm is een mini lens

Laowa lenzen hebben allemaal iets unieks. Laowa maakt objectieven die niemand maakt, meestal met unieke specificaties. Maar dat is niet iets wat deze 14mm heeft. Met zijn f/4.0 is het geen lichtsterke lens zoals de 12mm f/2.8 en hij kan niet van extreem dichtbij scherpstellen zoals de 15mm f/4.0 Macro. Wat deze 14mm lens uniek maakt is zijn grootte. Het is werkelijk een mini lens.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 2
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 3
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 4

Concessies voor het formaat

Is dat nu fijn, zo’n kleine lens? Want om de 14mm zo klein te houden moest Laowa wel wat concessies doen. Zo is de lens niet heel lichtsterk met f/4.0, is de lens volledig handmatig voor zowel het diafragma als de scherpstelling, kun je met 27 centimeter niet van heel dichtbij scherpstellen zoals bijvoorbeeld de 12mm en is het diafragma alleen in hele stops te regelen. Wat specificaties betreft is deze 14mm lens niet zo indrukwekkend. Maakt de grootte dat goed?

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 5

Deze 14mm past altijd in je tas!

Om daar antwoord op te geven moet je nadenken over wanneer je zelf een 14mm wilt gebruiken. Werk je normaal met een 24-70mm (of 24-105mm) als standaard objectief en heb je nog een 18-50mm of zelfs 16-35mm als groothoeklens, dan sleep je best veel mee. Helemaal als je liever met prime lenzen werkt die een vaste brandpuntsafstand hebben.

Een 14mm is nooit de enige lens die je meeneemt, het is altijd een extra objectief voor wanneer je toch een keer een stuk wijder wilt fotograferen. Als je speciaal daarvoor een lens van meer dan een halve kilo mee moet zeulen, dan laat je die eerder thuis dan ‘m in de tas te stoppen ‘voor het geval dat’. Helemaal als je licht bepakt wil gaan.

Maar deze Laowa 14mm is zó klein en licht, net geen 230 gram en nog geen 6 centimeter lang) dat er altijd wel een plekje in de fototas is of zelfs een broekzak is waar hij in past. Geen grote knol mee, geen zware lens en toch altijd een extreme groothoek bij je hebben. Zo moet Laowa gedacht hebben bij het ontwikkelen van deze lens.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 6
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 7

Er passen zelfs filters op!

Heel uniek voor een 14mm is dat er filters op passen. En dan niet met vreselijke maten zoals 82mm of zelfs 95mm, maar gewoon 52mm. Opschroef filters die je normaal voor kleine lensjes gebruikt kun je nu gebruiken voor een extreme groothoek. Het is wel de vraag welke filters je zou willen gebruiken? Een beschermingsfilter zoals een UV-filter is misschien een optie, alhoewel een extreme groothoek al snel last krijgt van flare en filter maakt dat alleen maar erger. Zelf zou ik dat niet zo snel doen.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 8

Een polarisatiefilter dan? Eigenlijk ook niet. Want als je de werking van een polarisatiefilter kent, dan weet je dat maar een deel van je beeld bestaat uit gepolariseerd licht. Een deel van de lucht bestaat uit gepolariseerde lucht en wordt mooi donkerblauw als je het filter draait. Dat is maar een deel van de blauw lucht, namelijk op 90 graden ten opzichte van de zon. Met een 14mm heb je een beeldhoek van 100 graden (horizontaal) en daarmee krijg je veel meer op het beeld dan alleen de hotspot waar de lucht zo mooi reageert op het filter. Als je goed kijkt zie je zelfs zonder polarisatiefilter al dat de lucht daar donkerder is. Kun je nagaan wat er gebeurt als je wel een pola filter gebruikt: dan krijgt je een vieze donkere vlek in beeld. Dus nee, deze 14mm is niet echt geschikt voor een polarisatiefilter. Misschien alleen voor het tegengaan van reflecties.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 9

Wat blijft er dan over? Een opschroef grijsfilter zou kunnen voor lange sluitertijden. Een filterhouder is er nog niet, maar het zou mij niet verbazen als Benro snel met een adapterring komt om hun filterhouder op de 14mm te kunnen zetten. Of misschien een step-up ring van 52mm naar 82mm, maar geen idee of dat erg veel vignettering geeft. Ik kan dat nu zelf niet testen. Dan zou je wel met grijsverloop filters kunnen gaan werken, dat is een hele meerwaarde. Ik heb dit nu zelf opgelost met behulp van bracketing en exposure blending (of HDR).

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 10

Volledig handmatig

Zoals gezegd is de lens volledig handmatig. Sterker nog, mijn camera herkent de lens niet en ziet niet dat er een lens bevestigd is. Voor de meeste camera’s is dit prima, maar ik moest eerst instellen dat hij foto’s mag maken zonder lens… Anders gebeurde er niets!

Ik zie het diafragma als f/00 op mijn beeldscherm, het diafragma is handmatig. Wil je diafragmeren dan moet je zelf aan de diafragmaring draaien. Op dat moment heb je ook meteen een kleinere opening. Werk je met een spiegelreflexcamera dan wordt het beeld een beetje donkerder, dat is iets waar je aan moet wennen. Dit is natuurlijk alleen wanneer je bij een spiegelreflexcamera door de zoeker kijkt, bij live view heb je hier geen last van. Dat is net zo bij een spiegelloze camera, omdat je daar tegen een klein beeldschermpje aankijkt waarbij de camera zelf het tekort aan licht oplost door de belichtingssimulatie aan te passen.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 11

Omdat de lens zelf klein is, is de diafragmaring ook klein. Het is soms even zoeken. Hij zit aan het eind en je voelt hem klikken. Let op: het zijn hele stops, geen 1/3e of 1/2e stops. Dus best grof.

Daarnaast heb je de handmatige scherpstelling. Die ring is een stuk breder en voorzien van ribbels waardoor je alles goed voelt. Heb je een camera met focus peaking dan is handmatig scherpstellen een fluitje van een cent. Maar met 14mm is eigenlijk altijd alles wel scherp, zolang je maar verder dan een paar meter van je af scherpstelt.

Een handige feature is een extra hendeltje dat vastzit aan de scherpstelring. Daar leg je je vinger in en zo kun je makkelijk de ring heen en weer bewegen om de scherpstelling te regelen. Vind je het onhandig? Met twee schroefjes haal je ‘m eraf...

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 12

Tegenlicht: diffractie en flare

Eén van de dingen die ik altijd test bij een groothoeklens is hoe hij omgaat met direct tegenlicht met zelfs de zon vol in beeld. Ik ben een fotograaf die graag de zon in beeld meeneemt en daar moet een lens mee om kunnen gaan. De een geeft een vieze, witte vlek terwijl de ander een mooi, klein puntje van de zon weet te maken. Om het effect extra te benadrukken kun je de kleinste diafragma opening (het grootste f-getal) gebruiken. Het zonlicht wordt dan door een heel klein gaatje geperst en afhankelijk van de bouw en het aantal diafragmabladen, zal het licht achter de diafragmaopening breken en zo krijg je stralen. Dit breken wordt diffractie genoemd. Sommige lensfabrikanten doen er alles aan om dit te voorkomen, omdat het wordt gezien als een lensfout, maar ik ben er dol op. Het zou minder scherpte veroorzaken, maar omdat je dit pas tegenkomt bij extreem grote diafragma getallen (die je wegens de afname van de scherpte toch liever niet gebruikt) is het eigenlijk nooit een probleem. Hoe zou de 14mm het eraf brengen?

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 13

Flare valt reuze mee en dat voor zo’n ultra groothoek. Zelfs met de zon vol in beeld zie je wel wat flare, maar niet extreem en niet vervelend. Wanneer de zon niet extreem in de hoeken staat valt zelfs op dat de flare nagenoeg verdwijnt. Indrukwekkend!

Kleurschifting bij scherpe contrasten

Kleurschifting oftewel: chromatische aberratie. Op randen van grote licht/donker contrasten kunnen sommige objectieven niet goed overweg met de overgang en kun je een band van een tussenkleur zien, vaak blauw of paars. Hoe scherper het contrast, hoe meer je dit gaat zien. De ene lens heeft er meer last van dan andere. Het kan erg lelijk zijn, maar is in de nabewerking op te lossen door één vinkje in te schakelen. Toch ben ik benieuwd hoe de Laowa 14mm ermee omgaat.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 14
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 15

Hoe scherp is de Laowa 14mm?

We willen allemaal weten hoe scherp een lens is. Eigenlijk is dat best apart, want online lees je dat iedereen het scherpste van het scherpste wil... Terwijl in praktijk de foto’s klein op social media worden gezet. Toch blijft de scherpte een ding en daarom test ik dit. Daarvoor zet ik mijn lens tegen de muur. Dat wil zeggen, ik maak foto’s van mijn bakstenen muur. Zo kun je perfect de scherpte beoordelen in de hoeken en het midden.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 16
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 17

Al met al is het centrum al bij f/4 perfect scherp maar heb je te maken met foto’s waarbij de hoekscherpte van belang is (dus niet een foto met lucht in de hoeken) dan zul je toch nog iets moeten door diafragmeren.

Heeft de 14mm vervorming?

Nu ik toch bij die muur bezig ben, pak ik meteen even door met andere testen. Vervorming of tonvorminge vervorming is een lensprobleem waarbij rechte lijnen, hoe verder ze uit het midden liggen, krom trekken. Dat kan zó heftig zijn dat bij een bakstenen muur het lijkt alsof er in het midden een bol uit de muur lijkt te komen. Haal vertekening niet door elkaar met perspectivische verkleining. Een effect dat lijnen schuin lopen als je de horizon hoog of laag legt. Dat is een effect dat inherent is aan werken met een groothoek en het is geen lens karakteristiek. De Laowa 14mm heeft Zero-D, net als de 12mm. Daarmee pretendeert Laowa dat deze lenzen Zero-Distortion, ofwel geen enkele vervorming hebben. Of dat waar is, laat de muur zien!

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 18

Er is dus wel iets aan vervorming, maar is dat in praktijk zichtbaar? Niet als je landschappen op Terschelling fotografeert. Ik denk dat je dit alleen gaat merken als je architectuur doet met veel horizontale en verticale lijnen. In alle eerlijkheid zag ik het zelf pas toen ik het grid eroverheen legde. In het veld en zelfs aan de foto zonder grid zag ik het niet echt. En mocht je het toch vinden storen? Net als chromatische aberratie is de vervorming met één schuifje in de nabewerking te verwijderen.

Vignettering

Een laatste dingetje voor testen bij de muur is vignettering, een probleem dat hoeken donker worden wanneer je werkt met grote diafragma openingen (kleine f-getallen).

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 19

De Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D lens heeft wel vignettering, maar dat is ook een probleem dat met één schuifje in de nabewerking is op te lossen. Ten tijde van mijn foto’s was er voor de 14mm nog geen lensprofiel beschikbaar in bijvoorbeeld Lightroom. Inmiddels heeft Laowa deze al beschikbaar gesteld om te downloaden.

Terug de praktijk in

Ben jij mijn muurfoto’s ook zo zat? Lekker terug de praktijk in…

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 20
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 21
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 22
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 23
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 24
Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 25

Mijn eindoordeel over de 14mm

Laat ik beginnen met dat het Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief een echte Laowa lens is. Enorm stevig en rotsvast (bij wijze van spreke dan). Alles voelt degelijk, geen plastic dingetjes. Daarbij komen het geringe gewicht en de geringe grootte en je hebt een lens die je zo even bij je steekt. Dat is meteen de allergrootste meerwaarde van deze lens. Het is een bereik dat je af en toe wilt hebben, maar waarvoor je liever geen lens van 600 gram meezeult. Klein, maar reuze fijn!

Voordelen

  • Zeer degelijke bouw
  • Lekker klein en licht, maar stevig
  • Perfect voor kleinere camera’s
  • Eenvoudige bediening
  • Uitstekende beeldkwaliteit: scherpte, kleur en contrast
  • Leverbaar in veel verschillende mounts
  • Mooie aanvulling voor je fototas
  • Mogelijkheid voor 52mm filters

Nadelen

  • Hoekscherpte pas optimaal bij iets diafragmeren
  • Alles handmatig kan lastig zijn voor minder ervaren fotografen of fotografen die snelheid nodig hebben
  • Vervorming niet volledig nul zoals de naam doet vermoeden
  • Grootte kan voor grote handen of grote camera’s misschien wel te klein zijn

Overall presteert deze lens bijzonder goed en de paar mindere punten zijn prima op te lossen. Alleen de hoekscherpte bij grote diafragma openingen zou een dingetje kunnen zijn, maar in de praktijk heb ik er totaal geen last van gehad. En als Benro een adapterring voor een filterhouder ontwikkelt die specifiek voor deze lens is, heb je een geweldig kleine aanvulling voor je fototas! In korte tijd heb ik best veel met deze lens meegemaakt en ik heb er een video over gemaakt voor wie het leuk vind om nog meer van deze lens te zien.

Review Laowa 14mm f/4.0 FF RL Zero-D objectief - 27

Bekijk de Laowa 14mm FF RL Zero-D

Auteur

Johan van der Wielen

Natuur- en landschapsfotograaf Johan van der Wielen wil met zijn beelden niet alleen de schoonheid maar ook het belang van de natuur laten zien. Met zijn enthousiasme, energie en passie voor de natuur wil hij anderen inspireren om naar buiten te gaan en zich te laten overweldigen door zowel de grootsheid als kleinste details van het leven om ons heen. Zijn beelden gaan vooral om de ervaring en beleving, de sfeer en emotie.

Bekijk alle berichten

Blijf op de hoogte

Houd mij op de hoogte van laatste nieuwtjes, interessante blogs en aanbiedingen.