Alles over 360 graden video's

Wiebe de Jager

6 jaar geleden

Normaal gesproken maak je als videomaker continu een afweging over wat je wel en niet in beeld brengt tijdens het filmen. Dat brengt veel creatieve mogelijkheden met zich mee, want jij bepaalt wat de kijker te zien krijgt. Maar er zijn ook beperkingen, want de kijker komt nooit te weten wat er achter of naast de camera gebeurt. Daar komt verandering in met de opmars van betaalbare 360º videocamera’s. Maar waar moet je rekening mee houden als je aan de slag gaat met 360 graden video's?

Wat is 360º video?

Er doen redelijk wat begrippen de ronde in de wereld van 360º media, variërend van virtual reality tot immersive content. Om van specifieke begrippen als 3D 360º nog maar te zwijgen. Het getal 360 uit 360º video duidt eigenlijk op de beeldhoek waarmee is gefilmd. Zoals je ongetwijfeld weet duidt 360º een volledige cirkel aan. Er is dus geen sprake van een beelduitsnede zoals bij een normale camera. Bij een 360º video komt dus de gehele omgeving in beeld: er is geen 'voor' of 'achter' de camera.

Verschillen en overeenkomsten
Alhoewel 360º video niet hetzelfde is als virtual reality (VR), is er toch een belangrijke overeenkomst. Het is namelijk mogelijk om een 360º video te bekijken met behulp van een virtual reality-bril. Je kunt dan echt om je heen kijken, alsof je aanwezig bent op de plek waar de opname is gemaakt. Een belangrijk verschil met VR is dat je niet van positie kunt veranderen. Een 360º video kent in principe één standpunt, terwijl je in een (computer gegenereerde) VR-wereld ieder gewenst standpunt inneemt.

Onderdompelen
Zeker als je een 360º video met een VR-brilletje bekijkt kun je als kijker het gevoel hebben echt ondergedompeld te zijn in de realiteit van de videomaker. Met een mooie Engelse term wordt dat ook wel aangeduid als 'immersive content'. Dat is dus content die je het gevoel geeft dat je eventjes op een andere plek bent. Om het met heel veel vaktermen te zeggen: 360º video is een vorm van immersive content die zich het beste laat bekijken in virtual reality.

Deze korte 360º video van Den Haag werd opgenomen met een instapmodel 360º camera: de Insta360 Nano voor iPhone. Let op: als je de 360° video's wilt bekijken, moet de nieuwste versie van Chrome, Opera, Firefox of MS Edge op je computer zijn geïnstalleerd. Gebruik op je mobiele apparaat de nieuwste versie van de YouTube-app.

Het verschil tussen 2D en 3D video

Een belangrijk onderscheid dat je verder nog kunt maken is het verschil tussen 2D 360º en 3D 360º video, ook wel stereoscopisch 360 genoemd. In het laatste geval is er diepte-informatie opgenomen tijdens het filmen. Bij het bekijken van een 3D 360º video kun je niet alleen om je heen kijken, het is mogelijk om diepte te ontwaren. Dat komt doordat er tijdens het opnemen gebruik gemaakt is van twee camera’s, die ongeveer net zo ver van elkaar verwijderd zijn als je ogen. 3D 360º content kan alleen bekeken worden met behulp van een VR-headset of een videobril: elk oog moet immers zijn eigen beeld voorgeschoteld krijgen.

Waar bekijk je 360º video’s?

De meeste 360º video’s worden bekeken op een smartphone, tablet of computer. In het geval van een smartphone of tablet kan de kijker het device om zich heen draaien om alle mogelijke kijkrichtingen te verkennen. Bij het bekijken van een 360º video op de computer moet er gebruik gemaakt worden van de muis om de kijkrichting te veranderen. Het spreekt voor zich dat bij het weergeven van 360º video vanaf een gewoon scherm er geen diepte weergegeven kan worden. Helaas ondersteunen niet alle browsers 360º video: installeer dan Chrome, Edge of Firefox.

Hoe maak je 360º video's?

Zeker op social media kom je steeds vaker voorbeelden tegen van 360 graden video’s. Dat komt doordat het technisch gezien steeds beter mogelijk wordt om een 360º video-opname te maken. Het achterliggende geheim is de technologie 'stitching'. Elke 360º camera die momenteel op de markt is maakt gebruik van twee of meer lenzen voor het registreren van de omgeving. Tijdens of na het opnemen worden die twee of meer beelden aan elkaar geplakt, oftewel stitchen. Meestal is daarvoor nog een computer nodig, maar doordat chips steeds krachtiger worden kunnen de nieuwste 360º camera’s het stitchwerk zelf uitvoeren.

GoPro rigs
Veel hoogwaardige 360º video’s worden gemaakt met zogenaamde GoPro rigs. Dit zijn houders waarin meerdere GoPro’s action cam's geplaatst kunnen worden. Meestal zes in totaal (vier rondom, één voor de zenith ('de lucht') en één voor de nadir 'de grond'). Via een centrale aansturing wordt ervoor gezorgd dat de camera’s gelijktijdig starten en stoppen met opnemen. Aangezien elke GoPro een lens heeft met een beeldhoek van 170º, is er voldoende overlap tussen het beeld van de afzonderlijke camera’s om hier één 360º video uit te destilleren.

De kwaliteit van dergelijke video’s is goed, alleen de workflow die nodig is om van de zes verschillende opnamen één video te maken is vrij complex en vraagt om stevige hardware en kostbare software. Verder is het in de praktijk gewoon niet zo handig om met zes afzonderlijke camera’s te werken, elk met hun eigen accu en geheugenkaartje. Inmiddels heeft Gopro de GoPro Fusion 5.2K 360-graden camera aangekondigd.

Met een 360º videocamera
Er zijn tegenwoordig 360º camera’s waar kant-en-klare video’s uit rollen. Deze variëren van consumentencamera’s zoals de Samsung Gear 360, Garmin Virb 360 en de Ricoh Theta S tot en met de Insta360 Pro en Nokia Ozo. Je kunt met een minimale investering in apparatuur al aan de slag met 360º video, maar als je professionele kwaliteit video’s wilt leveren, dan praat je toch al gauw over een camera in een hogere prijsklasse. En dan komt de rest van je apparatuur en software nog.

Monteren
Bij de recente consumenten camera’s is er vaak sprake van een meegeleverde app of computerprogramma waarmee je de beelden stitcht en basaal montagewerk mee uitvoert. Maar wie het meest uit zijn of haar camera wil halen ontkomt toch niet aan gespecialiseerde videomontagesoftware die ingericht is om met 360º content om te gaan. Dan moet je denken aan programma’s als Adobe Premiere, met plugins als Mettle Skybox. Houd er rekening mee dat er flink wat van je hardware wordt gevraagd, zeker bij hoge resolutie 360º opnamen.

Waar let je op bij het filmen?

Eén van de belangrijkste afwegingen die je moet maken als '360 shooter' is de vraag of 360º graden video echt iets toevoegt aan hetgeen je in beeld wilt brengen. Het is namelijk heel lastig om een verhaal te vertellen met 360º video, omdat je de aandacht van de kijker moeilijk kunt sturen. De essentie van 360º content is dat de kijker zelf bepaalt waar hij of zij naar kijkt. Als videomaker moet je dat niet te veel willen sturen. Voor het vastleggen van een specifiek onderwerp of een bepaalde handeling is 360º video gewoon niet zo geschikt.

Film dicht op de actie
Daarbij komt dat 360º video zich minder goed leent voor het vastleggen van objecten of personen die wat verder van de camera zijn verwijderd. Al gauw komt een en ander veel te klein in beeld om nog goed gezien te worden. Dat betekent dus dat je een 360º camera altijd dicht op de actie moet zetten. Film je een bruiloft? Zet de camera dan tussen bruidegom en bruid (ervan uitgaande dat ze daar geen problemen mee hebben). Film je een concert? Zet de camera dan tussen de bandleden, niet ervoor.

Kies unieke locaties
De leukste 360º video’s nemen de kijker mee naar plekken waar je normaal gesproken niet zo snel komt. Het overbrengen van een bepaalde sfeer is iets waar 360º video zich goed voor leent. Sommige camera’s bieden zelfs de mogelijkheid tot live streaming. Dat betekent dat andere mensen via Facebook of YouTube mee kunnen kijken, alsof ze zelf aanwezig zijn. Met name voor journalistiek of het streamen van live events is dat interessant.

In deze 360º video (opgenomen met de Insta360 Pro) kun je de reis van Den Helder naar Texel meebeleven alsof je zelf op de boot bent. De video bevat shots van locaties waar je normaal gesproken nooit komt, zoals de machinekamer en de stuurhut.

Beginnen met 360º video

Mijn advies is om eerst een goedkope 360º videocamera te kopen, om daar wat ervaring mee op te doen. Welke camerastandpunten werken het beste? Moet de camera altijd stilstaan, of is beweging mogelijk? Wanneer zet je creatieve effecten zoals timelapse in? Hoe zorg je ervoor dat je zelf niet in beeld komt? Wat is de optimale afstand tot een eventueel hoofdonderwerp? Wat is het meest geschikte platform om je 360º producties te delen?

Je camera upgraden
Als het maken van 360º video’s je bevalt, dan kun je upgraden naar een betere camera. Bedenk dat je dan waarschijnlijk flink meer moet investeren in andere hardware: voor het bewerken en monteren van hoge-resolutie 360º content heb je een zware computer nodig met voldoende geheugen, flink wat opslagcapaciteit en een snelle (grafische) processor. Verder moet je mogelijk gespecialiseerde software aanschaffen om je video’s te bewerken, alhoewel bestaande videomontageprogramma’s steeds meer mogelijkheden krijgen.

Samengevat

• 360º video is iets anders dan virtual reality, maar er zijn wel overeenkomsten
• Een goede 360º video geeft de kijker het idee 'ondergedompeld' te zijn in de scènes
• Een 360º video kan diepte-informatie bevatten, we spreken dan van 3D 360
• Op platformen als YouTube en Facebook kom je steeds vaker 360º content tegen
• Voor het bekijken van 360º video wordt vaak een smartphone of tablet gebruikt, maar nog niet alle browsers ondersteunen 360º video
• Middels 'GoPro rigs' kun je hoogwaardige 360º video’s maken, maar de workflow is complex
• Er zijn veel kant-en-klare 360º videocamera’s te koop, in verschillende prijsklassen
• Voor het monteren van 360º video heb je flinke hardware en speciale montagesoftware nodig, maar consumenten camera’s hebben vaak een eigen app ervoor
• Probeer met de 360º camera zo dicht mogelijk op de actie te komen en probeer de camera op unieke standpunten te plaatsen
• Begin met een goedkope 360º camera en ga pas upgraden als je verder wilt met deze bijzondere opnametechniek

Bekijk alle 360 graden videocamera's