Macrolandschap, een nieuwe kijk op details

Johan van der Wielen

9 jaar geleden

In een eerdere blog schreef ik over mijn ervaringen met de nieuwe Laowa 15mm f/4 1:1 macro lens. Daarbij startte ik mijn verhaal met mijn beleving over macrofotografie. Toen was het echter nog niet echte dé macrotijd, het was herfstig weer in het begin van november, maar gelukkig mag ik één van mijn geliefde onderwerpen opnieuw belichten nu de macrotijd weer gaat komen…, macrolandschappen. Terwijl de eerste fotografen genieten bij de blauwe heidekikkers of de bosanemonen kriebelt het bij menigeen weer. Wanneer gaat de lentezon zich laten zien, komen de echte voorjaarsbloeiers weer overeind en kunnen we weer genieten van het overvloedige insectenleven. Oftewel, we wachten weer op de macrotijd.

De macro lens

En met de macrotijd komen ook de macrolenzen weer uit de tas. Veel fotografen kiezen voor diverse lenzen rond het 50 á 60mm bereik voor voor stilstaande onderwerpen als bloemen en rond de 150mm lenzen voor voor insecten. Of natuurlijk de goede gulden middenweg van 90mm tot 105mm. Daarbij zijn de merklenzen van bijvoorbeeld Canon en Nikon erg goed maar ook merken als Sigma, Tokina en Tamron maken sinds jaar en dag macrolenzen van bijzonder hoge kwaliteit. Keuze te over! Let bij er Sigma wel op dat Sigma échte macrolenzen heeft maar ook zoomlenzen waar ze de term macro aan hebben toegevoegd. Daar is niets mis mee maar je kunt er niet officieel macro mee fotograferen.

Wat is macro?

Want wat is dan macro? Officieel heeft macro te maken met de vergrotingsfactor. Wanneer de grootte van het object even groot op de sensor valt als het in werkelijkheid is praten we over macro. Of nog verder vergroot. Zoals bijvoorbeeld met de Canon MP-e 65mm die tot zelfs 5x kan of met de nieuwe Laowa 60mm tot 2x. Een voorbeeld. Stel we fotograferen een insect van 2cm groot en kunnen deze zó vergroten dat hij ook 2cm groot op de sensor valt. Dan praten we over macro. Een libel is echter zó groot dat deze altijd moet worden verkleind om op de sensor te laten passen. Een foto van een beeldvullende libel in zijn geheel is dus feitelijk géén macro meer. Deze vergroting heet dan close-up. Ik hou daarom niet van de term macro. Macro is iets technisch en heeft te maken met vergrotingsfactor. Ik praat daarom liever over detailfotografie. Want dat is een tak van sport waarbij het gaat om het in beeld brengen van details, of dat nou een zonnebloem is of een mier.

Macro landschap

Hoe prachtig het werken met macrolenzen ook is en hoeveel ik er ook zelf van hou, toch mis ik vaak iets in de macro fotografie. Ik zie veel krap uitgekaderde beelden van bloemen of insecten. Sommige fotografen gaan daarbij de kunstzinnig kant uit waarbij ze nadruk leggen op onscherpte, dromerigheid en emotie. Maar je kunt er ook voor kiezen om juist te kijken hoe je je onderwerp onderdeel kunt laten worden van zijn eigen leefomgeving, het mee in beeld brengen van het ecosysteem, de omgeving. Daarbij blijft je onderwerp wel daadwerkelijk het onderwerp van de foto maar zie je ineens geen zachte rustige tot bijna klinisch vlakke achtergrond (zoals je vaak met macro lenzen ziet) maar juist de hele omgeving erbij. Om dit voor elkaar te krijgen gebruik ik een groothoeklens voor macro. Dat klinkt misschien niet logisch maar mijn visie is dat alle soorten lenzen geschikt zijn voor alle takken van de fotografie.

Een groothoek objectief voor macrofotografie gebruiken? Mijn visie is dat alle soorten lenzen geschikt zijn voor alle takken van de fotografie. Ik gebruik mijn macrolenzen vaak, maar minstens net zo vaak mijn grotohoeklenzen en zelfs telelenzen. Allen hebben hun eigen mogelijkheden.

Macro met groothoek

De moeilijkheid van groothoeklenzen is enerzijds dat ze niet zo heel dichtbij kunnen maar belangrijker nog is dat ze vaak niet zulke lage diafragmawaarden aankunnen om de omgeving toch wat zachter en onscherper te maken zodat de nadruk toch nog op het scherpe onderwerp terecht komt. Om met je groothoeklens toch een macrolandschap te kunnen maken heb ik hier een aantal tips.

• Kruip zo dicht mogelijk op je onderwerp
• Zoom lekker ver uit
• Gebruik de laagst mogelijke diafragmawaarde
• Zorg voor een relatief grote afstand tussen onderwerp en achtergrond
• Kijk uit met flitsen omdat je al snel de schaduwrand van je zonnekap op de foto ziet
• Heeft de camera moeite met scherpstellen, gebruik dan de handmatige scherpstelling van je objectief

Goede objectieven voor macro-landschappen

De reeds door mij genoemde en gereviewde lens van Laowa, de Laowa 15mm f/4 1:1 macrolens, is de eerste echte macro groothoeklens. Maar als je mijn review goed leest zul je ook zien dat het niet de meest eenvoudige lens is om mee te werken. Maar ook andere groothoeklenzen zijn prima geschikt voor deze, misschien wel nieuwe, manier van detailfotografie. Zo werk ik erg graag met de al wat oudere Sigma 20mm f/1.8 die op 20cm al scherp kan stellen en door de f/1.8 een hele mooie onscherpte in de achtergrond kan creëren. Een afstand die geëvenaard wordt door de Sigma 24mm f/1.4 DG HSM Art, de Canon EF-S 24mm f/2.8 STM, de Canon EF 24mm f/1.4L USM II en de Nikon AF-S 20mm f/1.8G ED.

Een goedkoper alternatief waar ik erg tevreden over ben is de Tokina AT-X 10-17mm f/3.5-4.5 DX NH V Fisheye die op maar liefst 14cm van het onderwerp kan komen! Al met al zijn er in diverse prijsklassen lenzen te vinden waarmee je prachtige groothoek landschappen kan maken. En zelfs al heb je een andere groothoeklens, dan zal je misschien niet zo extreem dichtbij kunnen komen als met deze, dan nog kun je er prachtige opnamen mee maken. Aarzel niet om eens de macrolens in de tas te laten en je onderwerp met je groothoeklens te lijf te gaan!