Tips voor architectuurfotografie

Tony Vingerhoets

4 jaar geleden

In tegenstelling tot gangbare fotografische onderwerpen zijn gebouwen objecten met buitengewone afmetingen. Ook in landschapsfotografie kom je dat fenomeen tegen, maar gebouwen zijn door de mens gecreëerde objecten. Dat vraagt om een aangepaste benadering. Wil je een gebouw zo optimaal mogelijk fotograferen ,dan moet je de architect ervan leren begrijpen en affiniteit met het bouwwerk krijgen. Alleen zo haal je er alles uit.

Doe onderzoek naar je onderwerp

Wat is het voor een gebouw en wat is de functie ervan? Welke constructie heeft men toegepast, welke materialen zijn gebruikt en wat is de locatie? Is het een vrijstaand gebouw in een niet bebouwde omgeving of staat het in een stedelijke omgeving met veel andere gebouwen in de directe nabijheid? En in dat geval, hoe verhouden die gebouwen zich tot elkaar? Een gebouw zo gunstig mogelijk fotograferen kan dus complex en tijdrovend zijn.

Kijk op de locatie

Om een gevoel met het gebouw te krijgen moet je naast research thuis ook op locatie kijken. Loop er een keer omheen en kijk eens binnen, want ook het interieur van een gebouw is 'n belangrijk gegeven. Bij zo’n rondgang zul je merken dat weersomstandigheden, het tijdstip en de zonnestand bepalend zijn voor de atmosfeer. In wezen is elk weertype geschikt, maar het beste licht hangt vooral af van jouw concept, dat wil zeggen: hoe je het gebouw tot z’n recht wil laten komen in jouw foto’s.

Alles draait om het licht

In architectuur draait alles om licht. Bestaand licht wel te verstaan, want dergelijke grote onderwerpen kun je eenvoudigweg niet uitlichten. In een tutorial kwam ik ooit de uitspraak 'Tailor the light to your subject' tegen. Persoonlijk schiet ik architectuur erg graag bij het aanbreken van de dag, de schemering of zonsondergang. Maar ook bij daglicht kun je prachtige foto’s maken. Want een strakke blauwe hemel en zonlicht zorgen voor kleur, contrast, helderheid en definitie.

Bereid je goed voor

Vooral in Nederland is licht grillig en onvoorspelbaar. Dat betekent dat je architectuurfotografie heel erg goed moet voorbereiden voor een optimaal resultaat binnen een beperkte tijd. Je moet precies weten wat het licht op welk moment van de dag met het gebouw doet. Hinderlijke schaduwen door aangrenzende gebouwen zijn vaak een belemmering waar je rekening mee moet houden. En voor een vroege shoot moet je weten waar de opkomende zon staat ten opzichte van het gebouw.

Dat geldt ook voor het fotograferen tijdens zonsopgang en in het geval van een shoot in de schemering speelt het jaargetijde een cruciale rol. Bijvoorbeeld in de zomermaanden gaat de zon rond 22.00 uur onder en wordt er niet meer gewerkt in een kantoor zodat er geen interieurverlichting is, wat een doodse indruk wekt. In het eerste kwartaal is dat anders en kun je rond 19.00 uur een shoot plannen. Het zijn aspecten waar je rekening mee moet houden als je sprekende foto’s wilt maken.

Kies je ervoor om architectuur te fotograferen wanneer het donker wordt, dan moet je zeker in een geürbaniseerde omgeving rekening houden met hinderlijke lichtbronnen zoals straatverlichting of neon dat bij lange sluitertijden uitgebeten vlekken geeft in het beeld. Dat kun je alleen voorkomen door multi-exposure te schieten, dus door een belichtingstrapje te maken dat je later in de editing als lagen over elkaar kunt leggen om zo een uitgebalanceerde belichting in te creëren. Dit wordt ook wel een HDR-foto genoemd.

Lichtsporen

Als tegenhanger van de strakke belijning in veel moderne architectuur kunnen de lichtstrepen van rijdend verkeer in de nacht een aangenaam effect geven. Dergelijke kleurrijke lichtsporen voegen een extra dynamiek toe aan foto’s van strakke gebouwen in een geürbaniseerde omgeving. Dit is moeilijk te combineren met multi-exposure shooting omdat de auto's bewegen en je in de nabewerking de RAW’s van de belichtingstrap naadloos moet kunnen samenvoegen.

Let op convergerende verticalen

Dit is een term die het effect in afbeeldingen beschrijft wanneer parallelle lijnen naar elkaar toe lopen. Het wordt ook wel aangeduid als perspectivische vertekening. Het is een natuurkundig fenomeen en heeft niets te maken met een lens. Het is wel zo dat het effect door een groothoeklens wordt versterkt vanwege de enorme beeldhoek. Een telelens heeft door een kleinere beeldhoek aanzienlijk minder last van convergerende verticalen.

Wanneer de lens van een camera volkomen parallel staat ten opzichte van een gebouw, dus de as van een lens loodrecht op het onderwerp, is er geen sprake van perspectivische vertekening. Maar bij de geringste kanteling van de lens treedt het effect direct op. Nu kunnen convergerende verticalen bewust worden gebruikt om dynamiek aan een architectuurfoto toe te voegen, maar de norm in architectuur- en interieurfotografie is dat de lijnen recht moeten zijn. Dit maakt een foto vaak ook rustiger. Naast convergerende verticalen zijn er ook convergerende horizontale lijnen die naar elkaar toe lopen totdat ze elkaar raken op een verdwijnpunt op de horizon. Dat is niet te corrigeren en speelt in foto’s geen storende rol zoals dat wel is bij de convergerende verticalen. Correctie van een perspectivische vertekening is veelal gewenst in architectuurfoto’s, met name wanneer deze beelden worden gebruikt in communicatiemiddelen, -media en -uitingen.

Nabewerken of tilt-shift?

De correctie van convergerende verticalen, doe je dat in de nabewerking of met een tilt-shif objectieft? Correctie van convergerende verticalen of perspectivische vertekening is op twee manieren mogelijk, namelijk achteraf in de beeldbewerking of met gebruikmaking van een tilt-shift lens tijdens de shoot. Tilt-shift lenzen bieden het onschatbaar voordeel van tijdswinst en kwaliteitsbehoud van de foto, maar de aanschafprijs is voor veel fotografen een struikelblok. Niet getreurd, want met hedendaagse editing software is perspectivische correctie volstrekt geen probleem.

Zelf werk ik voornamelijk met de Canon TS-E 17mm f/4L lens, de Canon TS-E 24 f/3.5L II lens en incidenteel met het Canon TS-E 50mm f/2.8L Macro objectief. Op de onderstaande foto's zie je wat het verschil is tussen het fotograferen met een gewone groothoeklens en een tilt-shift lens in de juiste stand.

Masterclasses en workshops

De tips in dit blog zijn maar enkele van de vele aspecten die ik behandel in mijn masterclasses of workshops. Lijkt het je leuk om deel te nemen? Kijk in de agenda of je je binnenkort bijvoorbeeld kunt aanmelden voor een masterclass op diverse locaties met iconische architectuur.